Mateusz Gniazdowski

Były pracownik OSW

Mateusz Gniazdowski, PhD (ur. w 1974 r. w Warszawie), wicedyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich im. Marka Karpia. Ukończył z wyróżnieniem studia w Instytucie Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz studia doktorskie w Instytucie Nauk Politycznych Słowackiej Akademii Nauk. W latach 2004–2010 był pracownikiem Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, gdzie specjalizował się w problematyce środkowoeuropejskiej. Przewodniczący Rady Programowej Forum Polsko-Czeskiego przy Ministrze Spraw Zagranicznych, członek Polsko-Słowackiej Komisji Nauk Humanistycznych przy Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP i Ministerstwie Szkolnictwa, Nauki, Badań i Sportu RS. Członek Komitetu Redakcyjnego „Polskiego Przeglądu Dyplomatycznego“, współkoordynator polskiej części sieci konsorcjum Think Visegrad.

Specjalizuje się w analizie polityki wewnętrznej i zagranicznej państw Europy Środkowej oraz problematyce współpracy regionalnej, ze szczególnym uwzględnieniem Grupy Wyszehradzkiej. Zajmuje się też zagadnieniami dyplomacji publicznej oraz kwestiami historycznymi w polityce zagranicznej.

Ważniejsze publikacje

Participating in the Berlin Process as a Visegrad Country - Poland, the V4 and the Support of the EU Integration Processof the Western Balkans [w:] Historical Experience and the Reunification of Europe, Institute for Foreign Affairs and Trade, Budapest 2020, s. 68-82.
Sprawa słowacka oczami dyplomatów polskich w Pradze (1990-1992), "Kontakty XVIII", Polsko-Słowacka Komisja Nauk Humanistycznych, Kraków 2020, s. 5-23.
Środkowoeuropejskie rocznice – wyzwania dla polskiej dyplomacji publicznej, "Polski Przegląd Dyplomatyczny" 2020, nr 2 (81), s. 127-141.
„Zbližovacia akcia”: predpoklady, rozvoj a výsledky poľského záujmu o Slovensko v medzivojnovom období, "Kontakty XVI", Polsko-Słowacka Komisja Nauk Humanistycznych, Kraków 2018, s. 39-52.
Comments on the Structure of the Three Seas Initiative and the Warsaw Summit, "The Polish Quarterly of International Affairs" 2017, nr 2, s. 105-108.
Trójmorze - nowy instrument w polskiej polityce zagranicznej, "Polski Przegląd Dyplomatyczny", 2017, nr 4, s. 79-82.
(współautor) Współczesne stosunki polsko-słowackie // Súčasné slovensko-poľské vzťahy. Pod redakcją Mateusza Gniazdowskiego, Piotra Samerka i Tomáša Strážaya. Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Bratysławie, RC SFPA, Bratysława 2016, 117 s.
(współautor) Visegrad Cooperation on Bosnia and Herzegovina: Challenges and Opportunities [w:] Paradoxes of Stabilisation. Bosnia and Herzegovina from the Perspective of Central Europe. Ed. M. Szpala. Centre for Eastern Studies, Warsaw 2016, s. 139–157.
Visegrad Group and Germany: A Partnership of Convenience, „Aspen Review” 2016, nr 4, s. 41–45.
Wyszehrad żyje i żyć będzie, [w:] Między Berlinem a Pekinem. Z analitykami Ośrodka Studiów Wschodnich rozmawia Łukasz Warzecha. Fronda. Warszawa 2016, s. 326–355.
(red.) Projekty jądrowe w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej. Stan i perspektywy. Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 2015, 79 s.
(współautor) Marušiak, J., Halász, I., Gniazdowski, M.: (Dez)integračná sila stredoeurópskeho nacionalizmu: prípad štátov Vyšehradskej skupiny. Univerzita Komenského v Bratislave, Bratislava 2015, 220 s.
Poland's Presidency in the Visegrad Group: More Than an Eastern Element. „Visegrad Insight” 2013, nr 1(3), s. 60–62.
Polska w słowackiej strategii polityczno-wojskowej in statu nascendi (marzec-październik 1939 r.), [w:] Kampania polska 1939 r. Polityka - społeczeństwo - kultura, t. I., Strategia, pod red. M.P. Deszczyńskiego i T. Pawłowskiego, Neriton, Warszawa 2013, s. 241-265.
(współautor) W regionie siła? Stan i perspektywy współpracy wojskowej wybranych państw obszaru od Morza Bałtyckiego do Morza Czarnego, pod red. Justyny Gotkowskiej i Olafa Osicy, OSW, Warszawa 2012, 111 s.
Polska polityka w Grupie Wyszehradzkiej: paradoksy skali, „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2012, nr 2 (64), s. 45–67.
Polska i Czechy: między koniunkturą a partnerstwem, „Nowa Europa Wschodnia“ 2012, nr 5, s. 193–198.
Slovakia from Dzurinda to Fico: Continuity and Acceleration, [w:] Change and Continuity. The European Policy of Selected European Union Member States, pod red. Leszka Jesienia, PISM, Warszawa 2012, s. 213–248.
Slovenský autonomizmus v poľskej politike v 30. rokoch. „Česko-slovenská historická ročenka 2010“, Nakladatelství MU, Brno 2012, s. 243–264.
Polityka Polski w Grupie Wyszehradzkiej, „Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej 2011”, PISM, Warszawa 2012, s. 149–158.
(współautor) Strategia Unii Europejskiej dla regionu Dunaju. Implikacje dla Polski i Grupy Wyszehradzkiej, OSW, Warszawa 2011, 124 s.
Dilemata největšího z menších. K visegrádskému rozměru polské politiky, „Mezinárodní politika“ 2011, nr 3, s. 9–11.
Poľsko a improvizované východiská vojensko-politickej stratégie Slovenska v roku 1939, „Vojenská história“ 2011, nr 2, s. 33–54.
Visegrad cooperation in Polish foreign policy: As it stands and the outlook for the future, „Panorama of Global Security Environment 2010“, Bratislava 2010, s. 49–64.
Postoj Poľska k rozpadu Česko-Slovenska a vzniku Slovenského štátu, [w:] V. Bystrický, M. Michela, M. Schvarc et al., Rozbitie alebo rozpad? Historické reflexie zániku Česko-Slovenska 1939, Veda – vydavateľstvo SAV, Bratislava 2010, s. 351–368.
Polscy uchodźcy na pograniczu słowacko-węgierskim podczas II wojny światowej, „Monitor Polonijny“ 2010, nr 7–8, s. 38–39.
Słowacja, [w:] Państwa członkowskie NATO wobec nowej koncepcji strategicznej Sojuszu. Przegląd stanowisk, pod red. Beaty Górki-Winter i Marka Madeja, PISM, Warszawa 2010, s. 94–98 // Slovakia, [w:] NATO Member States and the New Strategic Concept: An Overview, ed. Beata Górka-Winter, Marek Madej, PISM, Warszawa 2010, s. 94–98.
Polityka Polski wobec Republiki Czeskiej, „Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej 2009”, Warszawa 2009, s. 176–195. // Poland’s Policy Regarding the Czech Republic, „Yearbook of Polish Foreign Policy 2009”, Warsaw 2010, s. 168–187.
(współred.; autor oprac. dot. Czech i Słowacji) Partnerstwo Wschodnie – raport otwarcia. PISM, Warszawa 2008, 90 s. // Eastern Partnership: The Opening Report, PISM, Warszawa 2009, 90 s.
Poľskí utečenci na arbitrážnom území počas II. svetovej vojny, [w:] Poľskí utečenci. Lengyel menekültek 1939–1945, pod red. Imre Molnára i Edit Tamás, Spolok Lorántffy Zsuzsanna, Kráľovský Chlmec 2009 // Lorántffy Zsuzsanna Polgári Társulás, Királyhelmec 2009, s. 130–152//153–168.
(redaktor, autor wstępu) Europejski protektorat? Bośnia i Hercegowina w perspektywie środkowoeuropejskiej, PISM, Warszawa 2008, 196 s.
Słowacja: ciągłość i przyspieszenie, [w:] Zmiana i kontynuacja. Polityka europejska wybranych państw Unii Europejskiej, red. nauk. Leszek Jesień, PISM, Warszawa 2008, s. 189–226.
Polityka Polski w Grupie Wyszehradzkiej, „Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej 2008”, Warszawa 2008, s. 165–197 // Poland’s Policy in the Visegrad Group, „Yearbook of Polish Foreign Policy 2008”, Warszawa 2008, s. 162–194.
Bałkany Zachodnie: sprawa środkowoeuropejskiej solidarności, „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2008, nr 2 (42), s. 10–15 // Western Balkans: A Matter of Central European Solidarity, „The Polish Quarterly of International Affairs” 2008, nr 2, s. 74–78.
Zu den Menschenverlusten, die Polen während des Zweiten Weltkrieges von den Deutschen zugefügt wurden. Eine Geschichte von Forschungen und Schätzungen, „Historie. Jahrbuch des Zentrums für Historische Forschung Berlin der Polnischen Akademie der Wissenschaften 2007/2008”, Berlin 2008, s. 65–92.
(oprac.) „Ustalić liczbę zabitych na 6 milionów ludzi”. Dyrektywy Jakuba Bermana dla Biura Odszkodowań Wojennych przy Prezydium Rady Ministrów, „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2008, nr 1(41), s. 99–113.
(oprac.) Stefan Gniazdowski, Ślubowania akademickie w latach 1936–1944 w oczach seniora, „Glaukopis” 2007–2008, nr 9–10, s. 7–29.
Kwestia słowacka a polska idea „trzeciej Europy”, [w:] Modernizacja – centrum – peryferie. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Ryszarda Stemplowskiego, red. Włodzimierz Borodziej, Sławomir Dębski, PISM, Warszawa 2009, s. 161–191.
Spolupracovníci poľskej rozviedky pred slovenskými súdmi v rokoch 1939 – 1945, [w:] Perzekúcie na Slovensku v rokoch 1938–1945, red. Peter Sokolovič, Ústav pamäti národa, Bratislava 2008, s. 151–166.
Aktivity Západoslovanského výboru v Rumunsku a Juhoslávii (1940 – 1941), [w:] Fidei et Patriae. Jubilejník na počesť 80. narodenín Františka Vnuka, pod red. Jozefa M. Rydlo, Libri Historiae – Dobra kniha, Bratislava 2008, s. 155–179.
Účasť Slovenska na agresii proti Poľsku v roku 1939 v poľskej historiografii, [w:] Slovensko medzi 14. marcom 1939 a salzburskými rokovaniami, pod red. Martina Pekára i Richarda Pavloviča, Prešovská univerzita v Prešove, Filozofická fakulta, Universum, Prešov 2007, s. 293–313.
Kwestia niemiecka w stosunkach polsko-czechosłowackich w latach 1945–1948, [w:] Stosunki polsko-czesko-słowackie 1918–2005, pod red. Janusza Gmitruka i Andrzeja Stawarza. Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2006, s. 145–172 // Немецкий вопрос в польско-чехословацких отношениях 1945–1948 гг., „Европа – Журнал Польского института международных дел” 2009, nr 2 (31), s. 91–119.
(współautor) Stan debaty nad reformą instytucjonalną w państwach UE // The Status of the Debate on Institutional Reform in European Union Member States, red./eds. Leszek Jesień, Beata Wojna, „Materiały Studialne = Research Papers” (PISM), nr 7, październik/October 2007.
Polska polityka zagraniczna w krajowej publicystyce prasowej, „Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej 2007”, Warszawa 2007, s. 311–337 // Polish Foreign Policy in the Domestic Press, „Yearbook of Polish Foreign Policy 2007”, Warszawa 2007, s. 305–332.
Szkody wyrządzone Polsce przez Niemcy podczas II wojny światowej. Dociekania i szacunki w zarysie, „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2006, nr 6 (34), s. 13–45 // Losses Inflicted on Poland by Germany during World War II. Assessments and Estimates – an Outline, „The Polish Quarterly of International Affairs” 2007, nr 1, s. 94–126.
Obóz piłsudczykowsko-sanacyjny wobec słowackiego ruchu autonomistycznego, [w:] Stosunki polsko-słowackie w I połowie XX wieku, pod red. J. Głowińskiej, Oddział Instytutu Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu we Wrocławiu, Wrocław 2006, s. 27–45.
Kwestie historyczne w polskiej polityce zagranicznej, „Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej 2006”, Warszawa 2006, s. 234–257 // Historical Issues in Polish Foreign Policy in 2005, „Yearbook of Polish Foreign Policy 2006”, Warszawa 2006, s. 234–259.
Białoruś w słowackiej polityce zagranicznej. Implikacje dla współdziałania w Europie Środkowej, „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2006, nr 2 (30), s. 37–64.
Skupina gen. Stefana Hubického na Slovensku (1944 – 1945), [w:] Slovenská republika 1939 – 1945 očami mladých historikov V, red. Michal Šmigeľ, Peter Mičko, Marek Syrný, Univerzita Mateja Bela, Štátna vedecká knižnica, Banská Bystrica 2006, s. 112–122.
Damages Inflicted on Poland by the Germans During the Second World War: an Outline of Research and Estimates, [w:] Polish-German Relations and the Effects of the Second World War, pod red. W. M. Góralskiego, PISM, Warszawa 2006, s. 13–44.
Návrh západoslovanskej federácie z roku 1940: epizóda z dejín spolupráce Poliakov, Čechov a Slovákov počas 2. svetovej vojny, [w:] Slovensko-české vzťahy v kontexte strednej Európy, pod red. Z. Poláčkovej, Bratislava 2005, s. 135–148.
K poľskej perspektíve spolupráce krajín Vyšehradskej štvorky, „Medzinárodné otázky“ 2005, nr 4, s. 22–36.
Possibilities and Constrains of the Visegrád Countries Cooperation within the EU, „Foreign Policy Review” 2005, nr 1–2, s. 77–96.
Kontakty piłsudczyków ze Słowakami w latach 1939-1945, „Niepodległość” 2005, s. 107–150.
Problem reparacji wojennych od Niemiec – perspektywa Republiki Czeskiej, „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2004, nr 6 (22), s. 131–183 // The Problem of War Reparations – the Perspective of the Czech Republic, “The Polish Foreign Affairs Digest” 2004, nr 4 (13), s. 163–205 // Проблема немецких военных репараций – перспектива Чешской Республики, „Европа – Журнал Польского института международных дел” 2005, nr 1 (14), s. 101–150.
(współautor) Słownik biograficzny Europy Środkowo-Wschodniej XX wieku, pod red. W. Roszkowskiego i J. Kofmana, Instytut Studiów Politycznych PAN – Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2004 // Biographical dictionary of Central and Eastern Europe in the twentieth century. Ed. W. Roszkowski, J. Kofman, M. E. Sharpe, Armonk, NY – London 2007 (22 hasła).
(współautor) Szkody wyrządzone Polsce podczas II wojny światowej przez agresora niemieckiego. Historia dociekań i szacunków, [w:] Problem reparacji, odszkodowań i świadczeń w stosunkach polsko-niemieckich 1944–2004, t. I., Studia, pod red. W. Góralskiego, PISM, Warszawa 2004, s. 11–54.
Lengyel háborús menekültek az els első bécsi döntés után Magyarországhoz csatolt szlovákiai területeken, „Fórum Társadalomtudományi Szemle“ 2004, nr 1, s. 35–50.
Pogranicze polsko-słowackie w świetle materiałów Sekcji Spraw Zagranicznych Delegatury Rządu na Kraj, [w:] Terra Scepusiensis. Stav bádania o dejinách Spiša – Stan badań nad dziejami Spiszu, pod red. R. Gładkiewicza i M. Homzy, Levoča – Wrocław 2003, s. 937–944.
Kontakty Wacława Lipińského so Slovenskom počas II. svetovej vojny a jeho predstavy o budúcom politickom usporiadaní strednej Európy, „Vojenská história” 2003, nr 2, s. 21–30.
Słowacja wobec integracji europejskiej, „Międzynarodowy Przegląd Polityczny” 2003, nr 1, s. 65–87.
Współpraca Polaków z Czechami i Słowakami na Bałkanach podczas II wojny światowej, [w:] Od rywalizacji do współpracy. Relacje polsko-czeskie w badaniach młodych historyków z Polski i Republiki Czeskiej, pod red. D. Dąbrowskiego, Wrocław 2003, s. 113–135.
K otázke prítomnosti poľských utečencov na obsadenom územi južného Slovenska počas II. svetovej vojny, [w:] Slovenská republika 1939 – 1945 očami mladých historikov II, pod red. M. Lacko, Bratislava 2003, s. 125–158.
Obraz vojnového Slovenska v poľskej ilegálnej brožúre z roku 1943, [w:] Slovenská republika 1939 – 1945 očami mladých historikov I, pod red. M. Lacko, Trnava 2002, s. 107–123.
Zázrak pri Visle, „Armáda“ 2002, nr 10, s. 26–27.
Predstavy národa v publicistike S.H. Vajanského, „Proglas” 2001, nr 1, s. 35–40.
(współautor) From the History of Slovak Political Exile in Argentina, [w:] Comunidades de ascendencia centro-oriental europea en América Latina al advenimiento del siglo XXI. Simposio SOC–3. 50 Congreso Internacional de Americanistas, Varsovia 2000, pod red. M. Malinowskiego i W.T. Miodunki, CESLA UW, Warszawa 2001, s. 127–134.
(współautor) Wychodźstwo słowackie w Ameryce Łacińskiej, [w:] Tożsamość oraz percepcja Polski i polskości w środowiskach Polonii latynoamerykańskiej, pod red. M. Malinowskiego, Centrum Studiów Latynoamerykańskich UW, Warszawa 2000, s. 102–115.
Gabčíkovo–Nagymaros: Słowacko-węgierski spór o zagospodarowanie Dunaju i próby jego rozwiązania, „Obóz” 1999, nr 1(36), s. 57–79.
(współautor) Wychodźstwo słowackie w Argentynie, „Ameryka Łacińska” 1999, nr 3–4 (25–26).
Homo politicus. „Kazania świętokrzyskie” prymasa Stefana Wyszyńskiego a ich falsyfikat, „Niedziela” 1998, nr 12 – Dodatek Akademicki, s. I, VI, VII.

Wybrane recenzje:

Z. Poláčková (red.), Slovensko-české vzťahy v kontexte strednej Európy, Veda – Vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied, Bratislava 2005, 496 s. „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2006, nr 3, s. 184–189.
M. Borák a kol., Perzekuce občanů z území dnešní České republiky v SSSR. Sborník studií, Praha 2003, 331 s. „Dzieje Najnowsze”, 2005, nr 4, s. 227–236.
Беларусь i Польшча – Polska i Białoruś, pod red. Adama Eberhardta i Uładzimira Ułachowicza, PISM, Warszawa 2003, 221 s. „Międzynarodowy Przegląd Polityczny” 2004, nr 3(7), s. 223–228.
D. Čierna-Lantayová, Pohľady na východ (Postoje k Rusku v slovenskej politike 1934 – 1944), Bratislava 2002. „Европа – Журнал Польского института международных дел” 2003, nr 4(9), s. 202–217 // Sowiecka Rosja oczyma Słowaków. In: Glaukopis, č. 2–3, 2005, s. 398–408.
B. Musiał, „Rozstrzelać elementy kontrrewolucyjne!”. Brutalizacja wojny niemiecko-sowieckiej latem 1941 roku, Fronda, Warszawa 2001. „Proglas” 2002, nr 1, s. 59–60.