Partnerstwo strategiczne Serbii i Rosji
24 maja prezydenci Władimir Putin i Tomislav Nikolić podpisali deklarację o partnerstwie strategicznym Rosji i Serbii. Obie strony wyraziły chęć dalszego zacieśniania współpracy w obszarze handlu, inwestycji, kultury i edukacji, sportu, turystyki i rolnictwa, a także zwalczania przestępczości zorganizowanej, terroryzmu i handlu narkotykami. Zapowiedziano także ścisłą współpracę na arenie międzynarodowej, np. w ONZ. Dla obydwu stron szczególnie ważna jest przewidziana w dokumencie współpraca w dziedzinie energetyki. Prezydent Putin zapowiedział, że Rosja sfinansuje budowę serbskiego odcinka South Stream. Zapowiedziano też zacieśnienie współpracy obronnej, a dwa dni przed podpisaniem dokumentu Belgrad i Moskwa uzgodniły także sprzedaż do Serbii sześciu rosyjskich myśliwców MiG-29 oraz dwóch nowych stacji radiolokacyjnych. Zakupy te sfinansowane mają zostać z pieniędzy pochodzących z kolejnego kredytu rosyjskiego.
Komentarz
- Serbia zacieśniając współpracę gospodarczą z Rosją wskazuje, że jej dążenie do członkostwa w UE nie przekreśla rozwoju współpracy z tradycyjnym sojusznikiem, który wspiera Serbię w sporze z Kosowem. Rozwój współpracy z Rosją jest przyjmowany z zadowoleniem przez sporą część społeczeństwa i może przełożyć się na poprawę wizerunku władz (szczególnie prezydenta Nikolicia) w kontekście zarzutów stawianych serbskim przywódcom o zdradę interesu narodowego i „oddanie” Kosowa za postępy na drodze do UE.
- Zacieśnienie współpracy z Serbią potwierdza, że niezmiennym celem Rosji jest utrzymanie politycznych i gospodarczych wpływów na Bałkanach. Ich kluczowym elementem ma być rozwijanie współpracy w sektorze energetycznym. Potwierdzenie gotowości sfinansowania budowy serbskiego odcinka gazociągu South Stream świadczy o dużej determinacji Rosji w realizacji strategicznego rosyjskiego projektu infrastrukturalnego. Rosja nie występuje przy tym przeciwko członkostwu Serbii w UE. Rosyjskim władzom zależy na wzmocnieniu powiązań z przychylnym sobie państwem, które potencjalnie może stać się członkiem Unii Europejskiej.
- Rozwój stosunków gospodarczych nie przyczyni się do wzmocnienia pozycji Serbii wobec Rosji. Rosnące zadłużenie, rosyjska dominacja w strategicznym sektorze gospodarki (energetyka) i rosnące wpływy w sektorze obronnym niosą wprawdzie bieżące korzyści polityczne i gospodarcze dla Serbii, ale zarazem stawiają Belgrad w coraz bardziej niekorzystnej wobec Kremla pozycji. Rozwój „partnerstwa strategicznego” z Rosją, choć ma pokazać (zwłaszcza na użytek wewnętrzny) szersze możliwości manewru Serbii na scenie międzynarodowej, nie jest jednak alternatywą dla procesu integracji Serbii z UE. Dla serbskich władz priorytetem jest dążenie do członkostwa w UE i szybkie otwarcie negocjacji akcesyjnych.
