Nowy rząd RFN zaprzysiężony

17 grudnia został zaprzysiężony rząd CDU/CSU i SPD (505 mandaty w Bundestagu na 631). Jest to trzecia kadencja Angeli Merkel jako kanclerza federalnego i druga wielka koalicja, której przewodniczy. Utworzenie rządu poprzedziły długie negocjacje, najważniejszym warunkiem zawarcia koalicji był jednak pozytywny wynik wewnętrznego referendum w SPD, od którego socjaldemokraci uzależnili wejście do rządu. W gabinecie SPD otrzymała sześć stanowisk, a CDU i CSU odpowiednio pięć i trzy. Wicekanclerzem został przewodniczący SPD, Sigmar Gabriel, który objął tekę ministra energii i gospodarki. Stanowiska utrzymało dwoje ministrów (finansów i edukacji), a czworo zmieniło resorty.

Komentarz

• Podział tek między koalicjantami wskazuje na mocną pozycję SPD w rządzie i świadczy o determinacji chadeków do zawiązania koalicji w tym kształcie. Mimo zwycięstwa w wyborach i wynoszącej prawie 20 p.p. przewagi nad socjaldemokratami chadecy zmuszeni byli do szeregu ustępstw zarówno w sferze merytorycznej (m.in. zgoda na wprowadzenie płacy minimalnej, zalegalizowanie podwójnego obywatelstwa), jak i personalnych. Z drugiej strony CDU utrzymała priorytetowe Ministerstwo Finansów, de facto odpowiedzialne wraz z Urzędem Kanclerskim za kształtowanie polityki europejskiej RFN oraz ważne dla siebie resorty obrony i spraw wewnętrznych. Ministrowie i sekretarze stanu z ramienia tej partii to osoby doświadczone, należące do ścisłego grona współpracowników kanclerz Merkel.
• Istotną zmianą jest koncentracja kompetencji związanych z transformacją energetyczną (Ministerstwo Energii i Gospodarki, Ministerstwo Środowiska) w rękach SPD. Świadczy to o woli usprawnienia zarządzania tym projektem (dotąd odpowiedzialne za niego było kilka resortów o niejasnym podziale zadań). Jest też wybiegiem ze strony chadeków: wobec rosnących trudności z dotrzymaniem założonego harmonogramu Energiewende i koniecznością wprowadzenia niepopularnych rozwiązań (zwiększenie obciążeń finansowych dla konsumentów) główna odpowiedzialność spadnie na socjaldemokratów, a nie na CDU i CSU.
• Szerokie poparcie socjaldemokratów dla zawarcia wielkiej koalicji (prawie 76%) wzmacnia przede wszystkim pozycję dotąd mało charyzmatycznego przewodniczącego SPD, obwinianego za słaby wynik socjaldemokratów w wyborach do Bundestagu. Dobry wynik referendum partyjnego jest pozytywną prognozą dla pracy nowego rządu; jego decyzje nie będą kontestowane przez partyjną bazę, a socjaldemokraci nie będą zmuszeni do podkreślania na każdym kroku swojej niezależności, co może usprawnić wypracowywanie kompromisów.
• Największym zaskoczeniem personalnym jest zmiana na stanowisku ministra obrony. Dotychczasowy szef resortu Thomas de Maizière zostanie ministrem spraw wewnętrznych (sprawował już ten urząd w latach 2009–2011), a jego miejsce zajmie Ursula von der Leyen, dotąd minister pracy i spraw społecznych. Roszada ta jest spowodowana kontrowersjami wokół nieudanego zakupu przez resort obrony bezzałogowych samolotów i braku jasności co do roli, jaką odegrał w nim de Maizière. Jest także nobilitacją popularnej polityk, która wymieniana jest wśród potencjalnych kandydatów na następcę Angeli Merkel na czele CDU.

Aneks

Skład rządu federalnego RFN