Obwód kaliningradzki w kontekście rozszerzenia Unii Europejskiej

W ostatnim roku Kaliningrad stał się przedmiotem międzynarodowej debaty, w którą zaangażowały się przede wszystkim Unia Europejska, Rosja, USA oraz kraje graniczące z enklawą: Polska i Litwa. Tak znaczące zainteresowanie niewielkim, zamieszkanym przez niespełna milion mieszkańców regionem wynikało głównie z faktu, iż Kaliningrad znalazł się w centrum dwóch niezwykle ważnych dla Europy procesów: rozszerzenia UE i NATO. Po ewentualnym przyjęciu do tych struktur Litwy oraz przystąpieniu Polski do Unii rosyjska enklawa stałaby się wyspą otoczoną na lądzie jednolitym i całkowicie odmiennym organizmem politycznym, ekonomicznym i militarnym. W toku dyskusji na temat Kaliningradu pojawiło się wiele pytań dotyczących sytuacji w obwodzie oraz jej znaczenia dla państw ościennych, rzeczywistych interesów i intencji stron zaangażowanych w debatę, a także przyszłości tego regionu.

Autorzy niniejszego tekstu usiłują odpowiedzieć na te właśnie pytania. W pierwszej części analizy przedstawiono najważniejsze problemy wewnętrzne enklawy z uwzględnieniem ich znaczenia dla otaczającego świata i konsekwencji przyjęcia przez Polskę i Litwę acquis communautaire. W drugiej scharakteryzowano koncepcje polityczne realizowane wobec Kaliningradu przez Moskwę z jednej strony, a państwa zachodnie z drugiej. Na końcu zaprezentowano prawdopodobne warianty rozwoju sytuacji w enklawie.