Republika Berlińska. Ewolucja niemieckiej polityki pamięci a niemiecki patriotyzm

W ciągu ostatnich lat zaszły istotne zmiany w stosunku większości niemieckich elit do historii XX wieku oraz w związanej z pamięcią zbiorową tożsamości politycznej. Dotychczas dominowały poczucie winy za zbrodnie III Rzeszy i obowiązek pamiętania o nich.

Choć te dwie cechy niemieckiej pamięci II wojny światowej nadal są istotne, obecnie coraz bardziej eksponuje się opór Niemców przeciw nazizmowi oraz losy niemieckich obywateli, którzy ucierpieli w wyniku ostatniej wojny. Więcej miejsca w niemieckiej pamięci zajmują również pozytywne odwołania do dziejów powojennych. W 2009 roku - roku 60. rocznicy powstania RFN i 20. rocznicy upadku komunizmu - wysiłek niemieckich instytucji publicznych skoncentrowany jest na propagowaniu nowego kanonu historii opartego na sukcesie demokratyzacji i sukcesie gospodarczym w powojennych Niemczech. Celem tych zabiegów jest zbudowanie pamięci historycznej wspólnej dla wschodu i zachodu kraju, która jednocześnie byłaby atrakcyjna dla imigrantów, w coraz większym stopniu współtworzących niemieckie społeczeństwo.