Zwrot na Wschód

„Zwrot na Wschód”, proklamowany w 2010 roku przez Rosję, nie przyniósł fundamentalnego przełomu w jej relacjach z państwami Azji ani nie dał impulsów do ekonomicznego rozwoju rosyjskiego Dalekiego Wschodu. I chociaż realizowana pod tym szyldem aktywizacja rosyjskiej polityki w Azji przyniosła pewną dywersyfikację polityki zagranicznej, to dywersyfikacja ta ma dwa mankamenty. Po pierwsze, ograniczona jest do sfery politycznej. Udział państw Azji w międzynarodowych więziach gospodarczych Rosji nie zwiększył się w porównaniu z udziałem Europy i Ameryki Północnej. Po drugie, „zwrot na Wschód” okazał się przede wszystkim zwrotem w kierunku Chin. Na wszystkich płaszczyznach – dyplomatycznej, gospodarczej, energetycznej i wojskowej – Pekin stał się najważniejszym azjatyckim partnerem Moskwy. W konsekwencji polityka, której celem było ograniczenie nadmiernego, zdaniem Kremla, uzależnienia Rosji od Zachodu, może uczynić z Rosji „młodszego partnera” Chin.