Zagrożone dziedzictwo

Polska należy do tych nielicznych państw europejskich, których istotna część dziedzictwa kulturowego znajduje się poza ich obecnymi granicami. Wiele ważnych dla polskiej historii i kultury zabytków architektury (zespołów miejskich, kościołów, dworów, pałaców, zamków), cmentarzy, dzieł sztuki, a także księgozbiorów i archiwaliów pozostało w szczególności na Ukrainie i Białorusi. Stanowią one część spuścizny dawnej Rzeczypospolitej, a tym samym Polska – obok innych narodów tworzących z nią niegdyś wspólne państwo – uznaje się za jej współspadkobiercę. Dziedzictwo to jest przy tym niezwykle ważne dla Polaków, gdyż bez niego nasza kultura nie może zostać w pełni opisana, rozpoznana i zrozumiana. 

Celem tego raportu jest próba kompleksowego spojrzenia na problematykę związaną z polskimi dobrami kultury na Białorusi i Ukrainie. Przedstawiono w nim znaczenie tych państw w kontekście znajdującego się na ich terytorium dziedzictwa Rzeczypospolitej, stan jego zachowania oraz postrzeganie go przez władze i społeczeństwo. Publikacja analizuje również działania Polski wobec dóbr kultury na Białorusi i Ukrainie w ciągu ostatnich trzech dekad, w tym kwestie związane z ich inwentaryzacją, poziom zaangażowania finansowego w ich renowację, a także organizację polskich instytucji odpowiadających za aktywność w tym zakresie. Zwieńczeniem raportu jest część rekomendacyjna, będąca próbą pokazania niektórych możliwych rozwiązań i kierunków działań, które w kolejnych latach mogłoby podejmować państwo polskie.