3 lipca w Poznaniu odbyła się druga edycja Think Tank Forum – formatu spotkań ekspertów z państw Bałkanów Zachodnich i UE, zainicjowanego podczas polskiej prezydencji w procesie berlińskim. Obecne forum jest współorganizowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP i Ośrodek Studiów Wschodnich.
Spotkania ekspertów ułatwiają monitorowanie zobowiązań państw bałkańskich, przygotowywanie rekomendacji dla władz i wypracowywanie wspólnych propozycji. Przede wszystkim jednak stanowią forum wymiany doświadczeń i informacji.
Pierwsze Think Tank Forum odbyło się w dniach 13–14 maja w Skopje. Obecne towarzyszy Szczytowi Bałkanów Zachodnich w Poznaniu.
„Bardzo się cieszę, że szczyt Bałkanów Zachodnich w Poznaniu rozpoczyna się od Think Tank Forum. Dialog ekspertów i dobra atmosfera pokazują, jak duże są możliwości Bałkanów Zachodnich jako regionu. W Ośrodku Studiów Wschodnich jesteśmy przekonani, że współpraca think tanków w ramach procesu berlińskiego posiada ogromny potencjał” – powiedział Mateusz Gniazdowski, wicedyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich, witając ponad 120 gości Forum z kilkunastu krajów. Do słów tych odniósł się również, dokonując otwarcia Forum, Szymon Szynkowski vel Sęk, wiceminister spraw zagranicznych RP i pełnomocnik rządu ds. szczytu Bałkanów Zachodnich. „Przyszłością Bałkanów Zachodnich jest Unia Europejska. W Polsce mocno wierzymy, że bez Bałkanów Zachodnich projekt unijny pozostaje czymś niepełnym” – podkreślił. W otwarciu Forum wzięła udział również zastępczyni prezydenta Poznania, Katarzyna Kierzek-Koperska.
Pierwszy z trzech paneli obecnego Think Tank Forum, zatytułowany „Connecting the dots”, poświęcony usprawnieniu współpracy regionalnej oraz – zgodnie z tytułem – „łączeniu punktów”, organizacji, ludzi i podmiotów politycznych w krajach Bałkanów Zachodnich rozpoczął się o 14:30. Ponad godzinną debatę, w której wzięło udział pięcioro ekspertów z Albanii, Bośni i Hercegowiny, Macedonii Północnej i Serbii, moderował prof. James Ker-Lindsay, wykładowca London School of Economics, autor eksperckiego bestselleru „Civil Society and Transition in the Western Balkans”. „Co możemy zrobić, by zwiększyć potencjał łączności między społecznościami Bałkanów Zachodnich?” – zapytał z naciskiem, otwierając panel. Paneliści omówili m.in. osiągnięcia w ramach Connectivity Agenda (tzw. Agendy Łączliwości), która skupia się na rozbudowie połączeń infrastrukturalnych, energetycznych i teleinformatycznych oraz współpracy regionalnej. Zdaniem zebranych ważnym osiągnięciem procesu berlińskiego okazało się przekonanie państw Bałkanów Zachodnich do rozwijania współpracy regionalnej i wspólnego rozwiązywania problemów transgranicznych.
Uczestnicy kolejnego panelu ("Growing together”) podjęli jedną z najważniejszych kwestii: poprawy sytuacji gospodarczej i społecznej na Bałkanach Zachodnich oraz potrzeby rozwoju całego regionu. Czy najbardziej palące kwestie – utrzymujące się wysokie bezrobocie i migracja młodych ludzi, deficyt praworządności, rosnący dystans w stosunku do państw Unii Europejskiej – można rozwiązywać przy pomocy instrumentów polityki UE?
Dyskusję, w której wzięli udział Maja Bobić (EFB Civic Society Forum), Gersi Gashi (Democracy for Development), Jovana Marović (Politikon Network), Enkeleida Tahiraj (London School of Economics) i Kelmend Zajazi (NALAS) poprowadził Piotr Arak, dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Paneliści sformułowali konkretne zalecenia pod adresem przywódców politycznych: Maja Bobić i Kelmend Zajazi podkreślili rolę samorządów i potrzebę włączenia ich w proces integracji oraz rewitalizacji usług publicznych na poziomie lokalnym; Enkeleida Tahiraj wezwała do wypracowania narzędzi umożliwiających badanie ubóstwa na poziomie regionalnym.
Jakie wyzwania stoją przed regionem Bałkanów Zachodnich? To było główne pytanie podczas trzeciego panelu – a także tytuł („Challenges ahead”) samego panelu. Uczestnicy forum stanęli w obliczu realiów: niektórzy europejscy politycy wolą skupić się na reformie Unii Europejskiej zamiast polityki rozszerzenia, opór wobec dalszego rozszerzenia utrzymuje się w wielu krajach i środowiskach. Jak sprawić, by podejście UE do Bałkanów Zachodnich było skuteczniejsze, jak popierać ideę rozszerzenia jako takiego?
Vladimir Međak (Ruch Europejski), Srđan Majstorović (Europejskie Centrum Polityki), Donika Emini (Centrum Studiów nad Bezpieczeństwem Kosowa) i Maciej Popowski (Zastępca Dyrektora Generalnego ds. Polityki Sąsiedztwa i Negocjacji w sprawie rozszerzenia, Komisja Europejska) starali się wypracować narzędzia i rekomendacje. Debatę moderował Zoran Nechev z Instytutu na Rzecz Demokracji Societas Civilis – Skopje (IDSCS). Eksperci pozytywnie przyjęli Wspólne Stanowisko przedstawione przez 13 państw członkowskich, a przyjęte z inicjatywy Polski, popierające politykę rozszerzenia. Podkreślono też, że wymogiem chwili jest poprawa wizerunku Bałkanów w UE.
Więcej informacji: Forum Think Tanków – współpraca organizacji eksperckich w procesie berlińskim
