Ośrodek Studiów Wschodnich we współpracy z Krajową Izbą Gospodarczą zorganizował konferencję Polski „hub” na Kolejowym Jedwabnym Szlaku – szansa dla europejskiej branży TSL. Obyła się ona 5 listopada w Warszawie jako impreza towarzysząca Międzynarodowych Targów Transportu i Logistyki TransLogistica Poland, które są jednym z największych tego typu wydarzeń biznesowych w Europie Środkowej.
Podczas konferencji przedstawiono nowe tendencje w rozwoju Kolejowego Jedwabnego Szlaku, nakreślono szanse i wyzwania związane z osiągnięciem przez Polskę roli hubu logistyczno-dystrybucyjnego. Dzięki swojemu położeniu geograficznego, a także znaczeniu suchego portu w Małaszewiczach, Polska stała się główną bramą do UE dla lądowego transportu towarów z Azji. W inauguracyjnej prezentacji eksperci OSW Jakub Jakóbowski i Konrad Popławski zaznaczyli przy tym, że tranzyt zapewnia jedynie 5% udziału w wartości dodanej w z połączenia kolejowego Azja-Europa-Azja, natomiast aż 95% przychodów generują usługi związane z logistyką i dystrybucją towarów na terytorium UE. Aby Kolejowy Jedwabny Szlak przełożył się na impuls rozwojowy dla polskiej gospodarki, rola „bramy do Europy” musi zostać przekuta na pozycję istotnego, regionalnego hubu logistycznego.
W pierwszym panelu dyskusyjnym, moderowanym przez Jakuba Jakóbowskiego, uczestniczyli przedstawiciele branży transportowej i intermodalnej. Rozmawiano o potencjale polskich centrów logistycznych w obsłudze lądowego transportu kolejowego między Europą i Azją. Posiadając ok. 10% udziału w rynku, Polska staje się jednym z głównych hubów dla towarów przewożonych w ramach połączenia kolejowego Azja-Europa-Azja, zdolnym konkurować z centrami logistycznymi w Zachodniej Europie. Sprzyja temu pozycja geograficzna i konkurencyjność kosztowa. Zwiększenie pozycji Polski wymaga jednak skoordynowanych działań administracji i biznesu, w tym rozwoju centrów logistycznych – nowych terminali intermodalnych, przestrzeni magazynowych, usług zapewniających wartość dodaną. Kluczowe dla ich rozwoju jest rozwijanie siatki połączeń intermodalnych z państwami Europy Środkowej, Skandynawii i Bałkanów. W wypowiedziach panelistów przewijała się konstatacja, że polski biznes powinien się integrować i oferować złożone, finalne produkty logistyczne na terenie UE, których oczekują partnerzy biznesowi z Azji.
Drugi panel konferencji, prowadzony przez Konrada Popławskiego, poświęcony był perspektywie spedytorów. Jego uczestnicy wskazywali, że projekt Kolejowego Jedwabnego Szlaku systematycznie się rozwija, a efektywność oraz terminowość połączeń się poprawia. Dostawy koleją pomiędzy Azją a Europą stają się konkurencyjne cenowo nie tylko w porównaniu z transportem lotniczym, ale też morskim. Nie można wykluczyć, że stopniowa rezygnacja strony chińskiej z subsydiowania połączeń doprowadzi do zwiększenia efektywności tych połączeń – wówczas ich rozwój będzie się odbywał na bardziej rynkowych zasadach, a na tym mogą skorzystać polskie terminale przeładunkowe. Warunkiem znacznego zwiększenia korzyści Polski z Kolejowego Jedwabnego Szlaku jest nie tylko poprawa infrastruktury, ale także przepisów celno-podatkowych. Mimo poprawy są one wciąż barierą uniemożliwiającą przejmowanie rynku usług dystrybucji towarów na terytorium UE.
W trzecim panelu, moderowanym przez wicedyrektora OSW Mateusza Gniazdowskiego, przedstawiciele administracji państwowej zwracali uwagę na istotne postępy w działaniach instytucji publicznych, mających na celu wzmocnienie pozycji Polski jako hubu na Kolejowym Jedwabnym Szlaku. Wskazywano na rozbudowę infrastruktury drogowej i kolejowej, także na osi północ-południe, poprawę funkcjonowania przejść granicznych, a także uruchomienie systemu Tory24, który usprawnia procedury celno-podatkowe w rejonie suchego portu Małaszewicze. Rozmawiano też o współpracy międzynarodowej w Europie Środkowej i wielostronnych formatach, takich jak Inicjatywa Trójmorza, Chiny–Europa Środkowo-Wschodnia (17+1) czy Grupa Wyszehradzka, w której Polska obejmie przewodnictwo w połowie 2020 r. Obok sporych wyzwań, związanych z poprawą infrastruktury i eliminacją tzw. wąskich gardeł, wskazywano na potrzebę stworzenie odpowiednich przepisów, zachęcających polski i międzynarodowy biznes logistyczny do dokonywania czynności podatkowych i celnych na terenie polskich centrów logistycznych. Pojawił się też postulat lepszej koordynacji działań administracji i zacieśnienia współpracy na rzecz efektywnego budowania pozycji Polski na Kolejowym Jedwabnym Szlaku.
