9 września 2019 r. w Gdańsku, w ramach targów morskich BALTEXPO, odbyła się współorganizowana przez OSW konferencja „Nowy Jedwabny Szlak: szansa czy zagrożenie dla polskich portów?”, traktująca o politycznym i gospodarczym wpływie chińskiej inicjatywy na Europę Środkową.
Uczestnicy konferencji wymieniali poglądy w ramach dwóch paneli, dotyczących politycznego wymiaru chińskiej inicjatywy, a także wpływu Morskiego Jedwabnego Szlaku na branże transportową i logistyczną w Europie Środkowej. W wydarzeniu udział wzięli dyplomaci z Polski i Chin, reprezentanci ośrodków analitycznych, a także przedstawiciele biznesu: armatorów morskich, branży portowej, a także transportu intermodalnego, logistyki i spedycji z obszaru Europy Środkowej.
„Parasolowa” inicjatywa Morskiego Jedwabnego Szlaku, ogłoszona w Dżakarcie w 2013 r. przez przewodniczącego ChRL Xi Jinpinga, zawiera w sobie plan wsparcia ekspansji chińskich spółek w obszarze transportu morskiego, infrastruktury portowej i spedycji. Chińskie koncerny inwestują w liczne porty europejskie, m.in. w Antwerpii, Walencji czy Greckim Pireusie, gdzie operacje rozwijają najwięksi chińscy armatorzy. Celem Chin jest również zdynamizowanie współpracy gospodarczej w Eurazji, co generuje nowe potoki towarowe w handlu morskim między państwami na Nowym Jedwabnym Szlaku.
Jak wskazywali paneliści, nowa dynamika przekłada się na rosnącą pozycję polskich portów, które w coraz większym stopniu obsługują europejski handel z Chinami, zdominowany dotychczas przez największe porty Europy Północnej. Nowe potoki towarowe stymulują też rozwój korytarzy Północ–Południe. Z Czech i Słowacji do Gdańska wyrusza tygodniowo 10–12 intermodalnych połączeń kolejowych, w dużej mierze obsługujących handel z Chinami. Do rysującej się konkurencji o status „morskiej bramy” dla Europy Środkowej dołączają również inne porty regionalne, jak słoweński Koper, rumuńska Konstanca, czy należący do Chin grecki port w Pireusie.
Istotnym wnioskiem z konferencji, podkreślanym przez uczestników, jest potrzeba rozwoju lądowych korytarzy transportowych w Europie Środkowej jako lądowego zaplecza dla portów, w tym połączeń drogowych i kolejowych oraz infrastruktury logistycznej. Możliwości umocnienia pozycji Europy Środkowej w handlu między Europą i Azją zwiększają dynamicznie rosnące połączenia kolejowe Chiny–UE, dające możliwość oferowania nowych rozwiązań logistycznych, łączących transport morski i kolejowy.
