Analizy

Władze białoruskie kontynuują działania przeciwko Związkowi Polaków na Białorusi

7 kwietnia białoruski Sąd Konstytucyjny orzekł, iż niektóre regulacje polskiej ustawy o Karcie Polaka są niezgodne z normami prawa międzynarodowego oraz dwustronnymi umowami polsko-białoruskimi. Poza tym władze podjęły inne działania, skierowane przeciwko szczególnie aktywnym przedstawicielom polskiej mniejszości. Może to oznaczać nasilenie w najbliższej perspektywie represji wobec działaczy niezależnego Związku Polaków na Białorusi oraz ataków propagandowych pod adresem polskich władz.
W orzeczeniu sądu szczególną uwagę zwrócono na delegowanie na mocy ustawy polskim organizacjom mniejszościowym – działającym na podstawie prawa białoruskiego – uprawnień do udziału w procesie uzyskiwania Karty Polaka oraz nadanie polskim konsulom uprawnień do wydawania Karty obywatelom Białorusi. Zdaniem sędziów te regulacje pociągają za sobą skutki eksterytorialne i są sprzeczne z zasadą nieingerencji w sprawy innych państw, zapisaną w deklaracji ONZ o zasadach prawa międzynarodowego z 1970 roku oraz czynnościami konsularnymi zdefiniowanymi w Konwencji wiedeńskiej o stosunkach konsularnych z 1963 roku i polsko-białoruskiej umowie konsularnej z 1992 roku. W oparciu o powyższe przesłanki sąd zakwestionował prawną możliwość dalszej realizacji ustawy o Karcie Polaka na terytorium Białorusi. Ponadto 6 kwietnia został aresztowany korespondent Gazety Wyborczej i przewodniczący Rady Naczelnej Związku Polaków na Białorusi Andrzej Poczobut, który został oskarżony o znieważenie w części swoich publikacji prasowych prezydenta Łukaszenki. Natomiast w Baranowiczach kontrolę nad Domem Polskim i lokalnym oddziałem ZPB najprawdopodobniej przejęła grupa działaczy popieranych przez władze, co może oznaczać przejęcie już wszystkich szesnastu Domów Polskich przez prorządowy Związek Polaków na Białorusi. Wydaje się, iż celem ww. działań jest dalsze ograniczenie działalności ZPB, pozostającego poza pełną kontrolą władz białoruskich. Orzeczenie Sądu Konstytucyjnego w sprawie Karty Polaka jest również kolejnym już atakiem propagandowym, mającym na celu wykazanie nieprzyjaznego charakteru polityki Warszawy wobec Białorusi. <kam>