Raport OSW

Zawładnąć umysłami i urządzić świat

Rosyjska strategia dywersji i dezinformacji
Zawładnąć umysłami i urządzić świat
Source
Kuźma Pietrow-Wodkin, „Fantazja”, fot. Wojtek Laski / East News

O czym jest ta książka? O tym, że obecna narracja wojenna („Rosja to ofiara spisku Zachodu i nie odpowiada za wybuch wojny”) jest głęboko osadzona w kontekście historycznym i kulturowym. O tym, że rosyjskie wojny toczą się nie tylko na polu militarnym, lecz także w strefie idei i świadomości, w związku z czym elementami trwającej batalii o Ukrainę są presja psychologiczna, propaganda, agitacja, odwoływanie się do ugruntowanych stereotypów i symboli.

Taka narracja nie pojawia się nagle, kształtuje się ją latami, a nawet wiekami – w oparciu o mentalność, specyfikę narodową, tradycje kulturalne i historyczne. Jej cele to mobilizacja społeczeństwa, podtrzymywanie morale żołnierzy, stworzenie negatywnego, zdemonizowanego obrazu wroga, uzasadnienie własnych praw do cudzego terytorium, własnych działań i racji politycznych, pozyskanie sojuszników.

To także książka o specyficznej mentalności i sposobach operowania „siłowików”, będących pokłosiem kultury strategicznej rosyjskiego państwa. „Siłowikom” – jak zbiorczo określa się w Rosji przedstawicieli resortów mundurowych, stanowiących niejako ucieleśnienie „czynnika siły”, oprócz tradycyjnych zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa i obrony terytorium kraju, dodatkowo przypisano tu misję utrwalania rosyjskiego imperium oraz kształtowania ładu wewnętrznego i międzynarodowego.

Rozważania na ten temat spina uniwersalna koncepcja „wojny informacyjnej” – klucz nie tylko do zrozumienia wyjątkowej pozycji „siłowików” w rosyjskim systemie władzy, lecz także do wyobrażonej, postulowanej geografii i historii świata oraz do wyjaśnienia „geopolitycznych katastrof”, jakie spotkały Rosję na skutek knowań Zachodu. Przyznanie, że Białorusini, Gruzini czy Ukraińcy wychodzą na ulicę, bo domagają się wolności i demokracji, nie wchodzi w grę: to jakoby wyraz prób zepchnięcia Rosji na margines polityki globalnej.