Fiasko integracji. WNP i inne organizacje międzynarodowe na obszarze poradzieckim 1991-2006

Tezy

1. Instytucjonalne procesy integracyjne na obszarze poradzieckim zakończyły się niepowodzeniem. Pomimo wielu prób podejmowanych przez Rosję - państwo najbardziej zainteresowane integracją przestrzeni poradzieckiej - nie udało się przekształcić Wspolnoty Niepodległych Państw w instrument realnej wspołpracy. WNP nigdy nie zdołała zrealizować deklarowanych celów i z tego punktu widzenia jako organizacja integracyjna nie istnieje, i de facto nigdy nie istniała.

2. Integracja wewnątrz WNP od początku była skazana na niepowodzenie z przyczyn obiektywnych, z których najważniejsza jest ogromna przewaga potencjału politycznego, gospodarczego, ludnościowego i terytorialnego Rosji nad pozostałymi państwami członkowskimi. Po piętnastu latach istnienia organizacja pozostaje dzisiaj wyłacznie miejscem periodycznych spotkań na najwyższym szczeblu, będacych okazją do dwustronnych i wielostronnych konsultacji. Termin "WNP" został zał zastąpiony pojęciem "obszar WNP".

3. Z powodu fiaska reintegracji w formacie dwunastu państw Rosja zaczęła inspirować powstawanie mniejszych organizacji regionalnych ze swoim udziałem, takich jak: Euroazjatycka Wspolnota Gospodarcza, Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym, Wspolna Przestrzeń Gospodarcza. Wspołpraca w ramach tych struktur pozostaje w dużym stopniu deklaratywna i nieefektywna, a głownym celem wymienionych organizacji jest utrzymanie wpływów politycznych Moskwy w poszczególnych regionach. Praktyka poradzieckiej wspołpracy instytucjonalnej dowodzi, że państwa obszaru b. ZSRR nie są zdolne do stworzenia efektywnych struktur integracyjnych zarowno w formacie "dwunastki", jak i w mniejszym gronie.

4. Niepowodzenie procesow integracyjnych na obszarze poradzieckim wynika z ro.nicowania się priorytetów polityki zagranicznej poszczególnych państw WNP i chęci ich uniezależnienia się od Rosji. Każda organizacja międzynarodowa powstał a na obszarze poradzieckim z udziałem Rosji będzie skazana na zdominowanie przez Moskwę. Z drugiej strony każda organizacja z centrum na obszarze WNP powstała bez udziału Rosji będzie przez nią traktowana jako struktura antyrosyjska.