Polityka Wschodnia Unii Europejskiej: perspektywa krajów wyszehradzkich. Myśląc o Wymiarze Wschodnim

Tezy

1. Po rozszerzeniu, planowanym na rok 2004, Unia Europejska zastanie zupełnie nową sytuację na swojej wschodniej granicy. Z tego powodu niezbędne jest stworzenie nowej koncepcji działań Unii na wschodzie, tzn. opracowanie nowej Polityki Wschodniej UE.
2. Ze względu na szereg specyficznych czynników takich jak położenie geograficzne, bliskie więzy gospodarcze, historyczne i kulturowe, bezpośrednie narażenie na czynniki ryzyka etc., kraje Grupy Wyszehradzkiej będą i powinny być szczególnie zainteresowane formułowaniem nowej Polityki Wschodniej UE. Powinny one być jej współtwórcami.
3. Nowa Polityka Wschodnia UE powinna różnić się znacząco od dotychczasowych stosunków Unii z krajami Europy Wschodniej. Jej zakres nie powinien obejmować całego obszaru WNP. Polityka ta powinna skupić się na najbliższych wschodnich sąsiadach poszerzonej Unii, tzn. na Białorusi, Rosji i Ukrainie, a po przyjęciu Rumunii do UE, także na Mołdawii. Wyłączanie z tej polityki Rosji i tworzenie oraz wdrażanie oddzielnej polityki dla niej nie wydaje się słuszne. Nowa Polityka Wschodnia powinna być autonomicznym składnikiem i jednym z najistotniejszych elementów polityki zagranicznej Unii Europejskiej.
4. Nowa Polityka Wschodnia powinna opierać się na następujących dwóch filarach: na strategii regionalnej, którą można by nazwać Wymiarem Wschodnim, oraz na przekształconych strategiach dla poszczególnych krajów. Wymiar Wschodni ustanawiałby uniwersalne ramy współpracy oraz definiował jej podstawowe mechanizmy i cele. Wśród nich powinny się znaleźć: program dostosowawczy, Wymiar Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (JHA), współpraca transgraniczna, dialog społeczny i program wsparcia infrastruktury transportowej. Jednocześnie należy zachować elastyczne podejście uwzględniające specyficzną sytuację w każdym z krajów. Temu celowi powinno służyć zachowanie istniejących dwustronnych kontaktów instytucjonalnych pomiędzy UE i każdym z jej wschodnich sąsiadów oraz opracowanie krajowej strategii na każdego sąsiada.