Raport OSW

Dokąd sięgają granice Zachodu? Rosyjsko-polskie konflikty strategiczne 1990-2010

Z perspektywy historycznej ostatnie dwie dekady można uznać niemal za złoty wiek w stosunkach polsko-rosyjskich. Po raz pierwszy od kilkuset lat suwerenna Polska i Rosja potrafiły zbudować wzajemne relacje bez odwoływania się do argumentów siłowych, co więcej stworzono bilateralną bazę prawną, której zapisy o „nienaruszalności granic oraz prawie narodów do decydowaniu o swoim losie” udało się wcielić w życie.

Nie zmienia to faktu, że od 1990 roku atmosfera między krajami przeważnie była chłodna i napięta. Konflikty polsko-rosyjskie nie są, jak często się sądzi, efektem genetycznej rusofobii (ze strony polskiej) czy też irracjonalnych uprzedzeń (ze strony rosyjskiej). Konflikty te mają charakter rzeczywisty i odnoszą się do kwestii strategicznych. Na najgłębszym poziomie jest to spór o granice świata zachodniego i sferę oddziaływania Federacji Rosyjskiej. Ten spór nie odnosi się tylko do dwóch państw. Co więcej, Polska zdecydowanie nie jest tu podmiotem najważniejszym, ale ze względu na kontekst historyczny i położenie geograficzne jest jednym z krajów, które znajdują się najbliżej „linii zwarcia”, co przesądza o jej szczególnym uwikłaniu.